De democratie kan zeer gevaarlijk zijn

Enkele dagen geleden het artikel "De democratie kan zeer gevaarlijk zijn" gelezen van Andreas Tirez in Knack (abonnee sectie). Het lijkt me dat de inhoud toepasselijk is in de context van onze VME.

Het oorspronkelijk artikel kan vrij gelezen worden op de Blog van de auteur:

"De democratie kan zeer gevaarlijk zijn" (Economieblog, 09.12.2015)

Een uittreksel:

'Iedereen doet altijd alsof de democratie iets geweldigs is’, zegt Andreas Tirez. ‘Maar zo geweldig vind ik ze niet. Het betekent namelijk dat de helft plus één de baas kan spelen over de rest van de bevolking. Niet het volk, maar de meerderheid heeft de macht. Dat is beter dan bestuurd worden door een clubje oligarchen, maar de democratie kan zeer gevaarlijk zijn. De dictatuur van de meerderheid bestaat, groepen kunnen geminoriseerd worden. Gelukkig leven wij in een liberale democratie: elk individu heeft grondrechten waar de meerderheid niets over te zeggen heeft. Een goede zaak. Zeker vandaag.’

Specifieke duiding

Lang voor de recente zitting van onze Algemene Vergadering dd. 21.12.2015 heb ik al gewezen op het feit dat de basisrechten van elk lid van de AV, van elke niet-stemgerechtigde mede-eigenaar van een privatief kavel, elke bewoner, ... wettelijk beschermd zijn en geen enkele meerderheid binnen de VME die kan ontnemen.

Maar toen heb ik ook gesteld dat de mandatarissen van de VME als mandataris enkel een mening mogen verspreiden aan derden, die gevalideerd is door het beslissingsorgaan van de VME (AV of in dringende gevallen de syndicus).

Dat standpunt (en de limieten ervan) zal ik meer uitgebreid uitleggen tijdens eerstkomende AV (= deze van 26.01.2016).

Ook heeft de rechter in punt 4.4 van zijn vonnis van 24.06.2015 al aangegeven hoe de gordiaanse knoop binnen onze VME mogelijks kan opgelost worden. Lees daarover meer in mijn artikel "Perles constructives de la copropriété".

In het geval van belangenverstrengeling (vb: de persoon is zowel lid van de AV als mandataris van de VME, direct of indirect), dient de betrokken persoon expliciet (klaar, helder en eerlijk) te melden in welke hoedanigheid hij optreedt.

Zo hij in de ene hoedanigheid informatie gebruikt, die niet toegankelijk is in zijn andere hoedanigheid, heeft hij een probleem en kan uitgegaan worden van een zweem van vermoeden van belangenverstrengeling, met alle mogelijke gevolgen vandien,.

Gevolgen van een frauduleuze beslissing

Ook mag  het wettelijk basisprincipe “Fraus omnia corrumpit” niet uit het oog verloren worden. Dat rechtsprincipe kan alles in vraag kan stellen en alle beslissingen precair maken. Citaat uit de pagina  “Fraus omnia corrumpit” van Advocaat Elfri De Neve:

"In een arrest van 3 oktober 1997 heeft het Hof van Cassatie het vereiste van bedrog algemeen gedefinieerd: «overwegende dat de toepassing van het algemeen rechtsbeginsel «fraus omnia corrumpit» het bestaan van bedrog veronderstelt; dat bedrog kwaadwilligheid, opzettelijke misleiding en oneerlijkheid met de bedoeling te schaden of winst te behalen, inhoudt»". 

Ten gronde was bijvoorbeeld in 2011

• niet het feit van de beslissing in globo van 15.11.2005 de oorzaak dat bij vonnis alle beslissingen van bewuste BAV (en niet punt 2) werd vernietigd, 
• maar wel het feit dat punt 2 op een frauduleuze wijze het vonnis dd. 27.07.2005 omzeilde, welke oplegde om punt per punt te delibereren en te stemmen.

Als losgeslagen wolven

In het artikel Als losgeslagen wolven, met als ondertitel: "Bedrijfscultuur kan pestkoppen doen ontsporen", van Kathleen Vereecke, gepubliceerd in De Standaard van dinsdag 23/11, staat de volgende  tekst, die mogelijks te vergelijken is met de toestand binnen onze vereniging van mede-eigenaars, maar ook in andere analoge VME die in feite nog steeds volgens het wettelijk verboden systeem van mede-beheer functioneren:

(...)

Het ligt voor de hand dat ook conflicten de basis voor pesterijen kunnen vormen, vooral bij mensen die niet bereid zijn eerlijk en open te communiceren over dingen die hen storen.

‘Dat kan gaan van meningsverschillen over de organisatie van het werk en de taakverdeling tot banale ergernissen, zoals de schikking van de bureaus. Wie niet bereid is tot een constructief gesprek hierover, zoekt zijn toevlucht vaak in koppig strijden om toch maar zijn gelijk te halen. Via rechtstreeks pestgedrag, maar ook soms ook op een subtielere manier, via roddel of stemmingmakerij.'

Ten slotte blijkt ook de bedrijfscultuur van doorslaggevend belang te zijn. Elfi Baillien: ‘Als de directie geen belang hecht aan sociale processen, maar zich enkel geïnteresseerd toont in prestaties en resultaten, dan werkt ze onbedoeld mee aan een klimaat waarin pestkoppen gedijen. Pesterijen komen opvallend vaker voor bij bedrijven waar geen of nauwelijks controle is op hoe werknemers met elkaar omgaan. Ook heel normale mensen kunnen op die manier ontsporen. Eigenlijk staan we wat dat betreft niet zo ver van de militairen, die gevangenen gefolterd hebben in de beruchte Iraakse gevangenis van Abu Ghraib. Ook zij stonden in hun omgeving bekend als gewone, vaak vriendelijke mensen. Maar er was geen enkele controle op hun daden, er bestond geen cultuur waarbinnen hun gedrag afgekeurd zou worden.'

Het moet gezegd: een rooskleurig mensbeeld schetst deze vergelijking niet. Blijkbaar gaan we ons zonder strenge maar zorgzame roedelleider gedragen als een troep losgeslagen wolven, klaar om die ene wolf met het manke pootje te verscheuren. Althans, bij sommigen onder ons werkt het zo. Anderen laten zich maar al te graag meetrekken.

Meelopers en zwijgers

Want behalve de aanstokers zijn er ook de – bijzonder kwalijke – meelopers: zij die uit angst vroeg of laat af te glijden naar de bedenkelijke status van slachtoffer, graag een handje toesteken, of die schaapachtig grinnikend aan de kant blijven staan en laten betijen. De rest zijn zwijgers. Wie kan ingrijpen, doet het vaak niet. Er schuilt een bijna perverse omgekeerde logica achter het fenomeen: hoe meer mensen getuige zijn van iets ergs, hoe minder ze geneigd zullen zijn in te grijpen.

‘De gedeelde verantwoordelijkheid maakt dat we ons veel minder verantwoordelijk gaan voelen', stelt Baillien. ‘We zijn een stuk minder rationeel dan we zouden willen, blijkt telkens weer. We maken graag een optimistische inschatting van hoe wij zouden reageren in een crisissituatie, maar in de praktijk ontsnappen we maar heel moeilijk aan de groepsdynamiek.'

(...)

Zie ook: Rituelen waaraan een groep zich optrekt